- Ja! Liever dood dan leven met jou, smerige rat die je bent!
Dichter en dichter nadert de hand met de brandende lont het geopende kruitvat maar ondanks haar angst richt Donna Inez zich trots op en kijkt Don Pedro onbevreesd in de ogen.
In de laatste zin met nevenschikking is sprake van inversie. Taalunieversum zegt daarover: “Met de term 'inversie' wordt de woordvolgorde in hoofdzinnen aangeduid waarbij het onderwerp volgt op de persoonsvorm. De woordvolgorde waarbij het onderwerp op de eerste plaats staat, direct vóór de persoonsvorm, wordt dus als de neutrale, ongemarkeerde zinsvolgorde (ook wel: rechte woordschikking) beschouwd. Twee vormen van inversie kunnen worden onderscheiden. Het verschijnsel betreft zinnen waarin een ander zinsdeel dan het onderwerp op de eerste plaats staat, en ja/nee-vragen waarin de persoonsvorm vooropstaat.”
In het betreffende zinsdeel is niet alleen sprake van inversie maar ook van ‘samentrekking bij inversie’, oftewel: in het tweede deel van de zin is het onderwerp weggelaten. Zonder samentrekking zou de zin als volgt zijn: “... maar ondanks haar angst richt Donna Inez zich trots op en kijkt ze Don Pedro onbevreesd in de ogen.”
De meningen over samentrekking zijn verdeeld. Volgens de Taalunie is het in veel van de gevallen correct (zie hier) hoewel men er de voorkeur aan geeft samentrekking bij inversie te vermijden. Bij de voorbeeldzin is het sowieso lastig omdat op de plaats waar je het onderwerp zou verwachten, nu het lijdend voorwerp ‘Don Pedro’ staat. Je kunt dit dus verkeerd lezen:
“... maar ondanks haar angst richt Donna Inez zich trots op en kijkt Don Pedro onbevreesd in de ogen.”
Oftewel, Donna Inez richt zich op en Don Pedro kijkt onbevreesd.
Op zich is het niet zo vreemd dat de Taalunie samentrekking bij inversie goedkeurt trouwens. In de literatuur stikt het ervan en als je er een beetje op let, kom je het bij de meest klinkende namen tegen. In dat geval is een descriptieve benadering een stuk relaxter dan de normatieve insteek. Daar krijg je toch alleen maar gezeur van.
De afbeelding hierboven is natuurlijk compleet onnodig maar zoiets doet het altijd aardig in een blogartikel. Het paneel is afkomstig uit StripGlossy (stripglossy.nl), derde jaargang 2018, nummer 9, pagina 30: Finn - De witte dood, tekst en tekeningen van de onvolprezen Dick Matena.
