09 september 2025

Stilo, pagina 19, foto 2

Portret van een onbekende man

Portret van een onbekende man
We zien een carte de visite met een driekwart busteportret van een man met een vrij ingetogen snor voor die tijd. Hij draagt een jasje waarvan de bovenste knoop dicht is, met daaronder een overhemd met hoge boorden en een das. Direct onder de knoop valt het jasje een beetje open, waardoor we nog net iets zien dat op een horlogeketting lijkt, al verdwijnt die deels in het lichtvignet.

Onder de foto staat links Adèle en rechts Wien, I. Graben 19.

Op de achterkant zien we linksboven het wapen van keizer Franz Joseph I met de tekst Viribus Unitis (‘Verenigde Krachten’ of ‘Eenheid maakt macht’). Daaronder:

Adèle
K.K.
Hof-Atelier
Wien, I. Graben 19

Bei Nachbestellungen belieben die No. 54473 anzugeben
(waarbij het nummer met de hand is ingevuld)

(Lithograaf: Bernhard Wachtl, Wien)
Achterkant van de CdV met de informatie die hier besproken wordt

Volgens de site van het Isabella Stewart Gardner Museum was Atelier Adèle in Wenen actief van 1862 tot 1905. Op Wikimedia Commons is er zelfs een pagina met 130 door het atelier gemaakte foto’s. En op Instagram bestaat een account dat geheel aan Atelier Adèle is gewijd, met zo’n uitgebreide profielbeschrijving dat we meteen een goed overzicht krijgen:

“This account is devoted to the history of the Atelier Adele which belonged to our family. We will share photographic portraits taken in the studio, from our family archives and Austrian museums. A book is in preparation.

Three generations of photographers have worked in the Atelier: Samuel Perlmutter, photographer in Galicia, created the Atelier in Vienna in 1861 for his daughter Adele. Her brothers Max Perlmutter and Wilhelm Förster joined her the following decade and the siblings opened new studios. After 1918, Ernst Förster, Wilhelm’s son, is the only photographer of the Atelier. In 1938, he went to Prague with his wife Helen and opened a studio there until 1942.”

Op Picryl vinden we dezelfde informatie, maar anders verwoord.

De site van de Österreichische Akademie der Wissenschaften (ÖAW) biedt misschien wel de meest uitgebreide informatie over ‘Fräulein Adele’ – inclusief een zelfportret.
Zelfportret Adele Perlmutter, via oeaw.ac.at

Stilo, pagina 19, foto 1

Foto van een onbekende jongeman
Op deze carte de visite zien we een jongeman met een indrukwekkende haardos. Hij draagt een net jasje met de bovenste knoop gesloten, een wit overhemd met opstaande boorden en een witte das. Zijn blik is neutraal.

Onder de foto staat:
Atelier Tegetthoff
II. Praterstrasse 58

Op de achterzijde vinden we:

Atelier Tegetthoff
Wien
II. Praterstrasse 58
im Garten

"Die Platte bleibt für Nachbestellungen aufbewahrt"
(Lithograaf: Leopold Türkel, Wien)

Op sagen.info lezen we over dit atelier:

Jelinek, Felix Ottokar
Wien, Landstraßer Hauptstraße 26 (1905‑1907), Atelier "Tegetthoff", Wien II, Praterstrasse 58 im Garten (1907‑1918). Filiale: XIII., Märzstraße 163 (ab 1919).

De naam Felix Ottokar Jelinek verschijnt op diverse portretfoto’s uit Wenen rond 1890‑1910, vaak in combinatie met het adres Praterstraße 58. Het is aannemelijk dat hij de eigenaar of hoofd-fotograaf was van Atelier Tegetthoff, of er op z’n minst nauw mee verbonden was. Er zijn geen uitgebreide biografische gegevens beschikbaar in standaard kunsthistorische databases, wat suggereert dat hij een regionaal actieve fotograaf was zonder bredere bekendheid.

Op OldThing worden portretten aangeboden met de vermelding ‘Atelier Tegetthoff, Wien, Praterstraße 58’, wat bevestigt dat het atelier actief was rond 1900 en portretten maakte van gewone burgers. De ateliernaam zelf levert ook een treffer op op de webpagina van een Hongaars fotomuseum. Die laatste treffer is overigens spectaculair, zie hier.
Achterkant van de CdV, met de gegevens die hier besproken worden

Stilo, pagina 18, foto 3

Foto van een onbekende jongedame
Op pagina 18 van ons album zien we een bekend gezicht. Deze jongedame zijn we al tegengekomen op de CdV’s van pagina 1, foto 1 en pagina 3, foto 1. Zie ook hieronder.
Twee foto's naast elkaar, met daarop tweemaal dezelfde dasme op verschillende fotomomenten
Ook deze achterkant kennen we al, in CdV-formaat. Dit exemplaar is minder verkleurd – reden genoeg voor een nieuwe scan.
Achterkant van de kabinetfoto, met informatie over Atelier Preim, Floridsdorf, Pragerstrasse 17