25 oktober 2025

Gestrand op Mars

Omslag 'Gestrand op Mars', Lester del Rey
Gestrand op Mars
Bovenstaand juweeltje lag zomaar voor een paar eurodubbeltjes te koop bij een kringloop­winkel. Later pas las ik dat dit een boekje is ...“dat elke jongen met pit zal verslinden”.

Het werkje is van Lester del Rey en de oorspronkelijke titel Marooned on Mars (1952) heeft veel uitgaven gekend, waarvan sommige vroege versies tegenwoordig een aardig kapitaaltje kunnen opbrengen. Dat geldt zeer waarschijnlijk niet voor deze uitgave voor scouts. Voor in het boekje staat dat de tekeningen in deze editie van Rein van Looy zijn. Er wordt niet expliciet vermeld dat hij ook de omslag­illustratie heeft gemaakt, maar aangezien er geen andere naam wordt genoemd, gaan we daar maar even van uit.

Dat omslag, met die typische pulp-illustratie, is overigens precies de reden dat ik voor het boekje viel. Bij diezelfde kringloopwinkel lag trouwens een hele verzameling uit deze reeks Junior-boekjes, maar ondanks de weggeefprijs heb ik me weten te beperken tot drie stuks.
'Gestrand op Mars', Lester del Rey, opengeslagen
Het boekje is uitgebracht in de reeks Junior Jongensboeken, een boekenreeks van N.V. Uitgeverij De Verkenner in Baarn, in samenwerking met de Nederlandse Padvinders (later opgegaan in Scouting Nederland). De reeks liep van 1950 tot en met 1963 en is dus voor veel mensen ‘van vóór hun tijd’.

Crayon, pagina 14, foto 1

Portret van drie onbekende dames; fotobriefkaart, waarschijnlijk van Joh. Plettenburg, Enschede
Portret van drie onbekende vrouwen
Op deze fotobriefkaart zien we drie vrouwen in een studio, waarschijnlijk uit het begin van de 20e eeuw. Twee vrouwen zitten aan weerszijden van een zeshoekig tafeltje met een opvallend geometrisch tafelkleed, terwijl de derde vrouw erachter staat. Ze dragen vrij formele kleding met kanten kragen, sieraden en opgestoken kapsels. De achtergrond bestaat uit een geschilderd decor met planten en een draperie, en de vloer is bedekt met een kleed en een bontje. Het geheel straalt een ingetogen, gestileerde sfeer uit.

Het vlekje op de mond van de vrouw links is een latere beschadiging. Wanneer de foto schuin wordt bekeken, is goed te zien dat de kaart waarschijnlijk een tijd in een lijst met passe-partout heeft gezeten: de randen daarvan zijn nog enigszins zichtbaar.

De achterkant van de foto heeft een standaard ansichtkaart­indeling, maar bevat helaas geen gegevens van de fotograaf. Maar niet getreurd. Dit is de laatste foto uit ons album, en dit decor hebben we inmiddels al twee keer eerder gezien: op pagina 5 en op pagina 8 van album Crayon. Daaruit kunnen we afleiden dat deze foto hoogst­waarschijnlijk is gemaakt in de studio van Joh. Plettenburg, aan de Pijpenstraat in Enschede. Zie de collage hieronder.
Collage van twee cartes-de-visite en één fotovriefkaart, naar alle waarschijnlijkheid afkomstig uit dezelfde studio: Joh. Plettenburg, Pijpenlaan, Enschede