Stilo, pagina 16, foto 3

Foto van onbekend bruidspaar
We zien een kabinetfoto van een gelukkig bruidspaar. De bruid draagt een smetteloos witte jurk met teruggeslagen sluier. In haar linkerhand houdt ze een paar witte handschoenen, terwijl ze met de rechterhand de jurk een fractie optilt. De bruidegom heeft een wat wijkende haarlijn en is gladgeschoren, op een puntige snor en sikje na. Hij draagt een net kostuum en houdt in zijn linkerhand een hoed. Het paar staat op een luxueus Perzisch aandoend tapijt. Op de achtergrond zien we onder meer een kamerscherm met bloemmotieven en een rijk versierde tafel waarop nog een paar witte handschoenen ligt.

Onder de foto staat:
Emil Preim
Floridsdorf.

Op de achterzijde zien we een jugendstil­afbeelding, zoals we die al bij verschillende kabinetfoto’s van Emil Preim zijn tegengekomen. Zie bijvoorbeeld pagina 7, foto 3 voor meer informatie.

Wie veel foto’s van Emil Preim heeft gezien, begint de rekwisieten te herkennen. De fraaie tafel rechts op de foto hebben we ook al gezien op pagina 9, foto 2.

Stilo, pagina 16, foto 2

Portret van een onbekende vrouw
We zien een carte de visite met een ovaal uitgesneden portret van een vrouw in een lichte jurk met kanten kraag. Ze draagt het donkerblonde haar in een kroonvlecht.

Onder de foto zien we de naam van de fotograaf:
Georg Wassmuth.

Deels boven de naam staat in handschrift ‘50/60’ geschreven. Dit is vrijwel zeker een latere aantekening, waarschijnlijk een inventarisnummer of prijs.

Op de achterkant vinden we iets eigenaardigs. Onder het handgeschreven nummer 82031 is een etiket over de oorspronkelijke achterzijde geplakt: een later toegevoegd administratieformulier van een ander atelier (Max Hirsch, Berlijn), mogelijk gebruikt voor klant- en ordergegevens.

Voorbedrukte tekst:

Porträt-Atelier.  

Max Hirsch, Berlin C.  

Alexanderplatz 3.

Met de hand ingevuld (onder alle mogelijke voorbehouden):

• Reisender: Förster of Fürster

• Name: Kaufm. Senal (of Fenal?)

• Stadt: Floridsdorf

• Strasse: Pragerstraße

• Bemerkungen: [leeg]

De naamregel blijft lastig te lezen; ‘Kaufm.’ staat vrijwel zeker voor Kaufmann (handelaar).

Fotograaf Georg Wassmuth kwamen we bij de vorige foto al tegen. Inmiddels kunnen we er vrij zeker van zijn dat dat geen toeval is: hoewel de foto’s in het album aanvankelijk los zand leken, blijken er wel degelijk structuren in te zitten – al is de aard daarvan nog niet duidelijk. Ook de verwijzing naar Floridsdorf (als we dat goed lezen) lijkt op een verband te wijzen: die plaats komt al sinds foto 1 in het album terug.

Er lijkt geen duidelijke online aanwezigheid of vermelding te zijn van het Porträt‑Atelier Max Hirsch op Alexanderplatz 3 in Berlijn. Dat betekent waarschijnlijk dat het atelier niet prominent genoeg was om in gangbare registers terecht te komen, of dat de naam en het adres later zijn overplakt en zo niet officieel werden gedocumenteerd.

Een verdere interpretatie van het doel van het etiket is op dit moment niet verstandig. Daarvoor is simpelweg te weinig informatie. Mocht er ooit sprake zijn van voortschrijdend inzicht, dan kan dit artikel altijd worden bijgewerkt.

Hebben we hier een raadsel, verpakt in een mysterie binnenin een geheim? Zelfs dat weten we niet. Wat we wel weten: we posten wat we nu hebben, en misschien levert dat op zijn beurt weer iets op. En zo niet, dan niet.

Zie ook Stilo, pagina 24, foto 2.

Stilo, pagina 16, foto 1

Portret van een onbekende man
We zien een carte de visite met een ovaal uitgesneden portret van een man met achterover gekamd haar en een wat uitwaaierende snor en sik. De wangen zijn gladgeschoren. Zijn ogen staan vrij wijd open, wat extra opvalt door hun lichte kleur.

Hij is netjes gekleed in hemd, das, jas en vest. Aan het vest hangt iets dat op een horlogeketting lijkt. Opvallend is dat het jasje links twee revers­openingen heeft. Jasjes met twee revers­openingen (knoopsgaten in de revers aan dezelfde kant) kwamen in die tijd wel voor, maar waren ongebruikelijk in de alledaagse mode. Het bovenste knoopsgat had een functie (voor een bloem of ketting), het tweede diende eerder als modegril of elegant accent.

De rand van de foto is zwart. Onder de foto staan in gouden letters de gegevens van de fotograaf:
Georg Wassmuth, Wien

Op de achterkant vinden we opnieuw in goud op zwart een illustratie, opgebouwd uit de initialen van de fotograaf, met daaronder:

Photografisches Atelier
Georg Wassmuth
Wien
Leopoldstadt, Circusgasse 50
Eingang von der Novarragasse [sic]
Das Atelier befindet sich rückwärts im Garten

(Lithograaf: Bernhard Wachtl, Wien.)

Het lastige bij deze fotograaf is dat zijn naam zowel als Wassmuth en Wasmuth voorkomt in archief- en objectbeschrijvingen. Ook het adres verschijnt in verschillende spellingen: Circusgasse, Circus-Gasse of Zirkusgasse. Toch bestaan er meerdere goed gedocumenteerde afdrukken van zijn werk in museale collecties en in de handel, zodat dit atelier bepaald niet obscuur genoemd kan worden.

Zie Stilo, pagina 25, foto 1.

Stilo, pagina 15, foto 1

Portret van een onbekende man
We zien een busteportret van een zelfbewuste, net gecoiffeerde jongeman met een opvallende snor die in opstaande punten eindigt. Zelfs bij inzoomen blijft onduidelijk of de snor is geretoucheerd of niet (zie hieronder). De man draagt een overhemd met stijve, opstaande boorden, een fraaie stropdas met natuurmotieven en een keurig dichtgeknoopt jasje. Wie goed kijkt, ziet nog net de rand van een donker vest of een trui onder het jasje.

De foto heeft een sterk lichtvignet. De achtergrond lijkt niet egaal, maar voorzien van een motief. Mogelijk is dat slechts de indruk die ontstaat door het bruinige kleurverval van de foto. Helaas is de afdruk licht beschadigd, vooral ter hoogte van de rechterschouder (voor de kijker links).

Onder de foto zien we de gegevens van de fotograaf:

Alb. Voisard
I. Wiener Kinder Photograph
VI. Mariahilferstr. 89
Im Garten

De achterkant van het donkergrijze karton is blanco, behalve een handgeschreven nummer 32732 in potlood.

De naam van de fotograaf verrast enigszins na de vorige foto. Ook die was van zijn hand, maar daar gebruikte hij een andere vermelding én de algehele uitstraling was totaal verschillend. Voisard was veelzijdig, zullen we maar zeggen.

Albert Voisard (1862‑1932) is een van de weinige Weense fotografen met een eigen Wikipedia‑pagina (Duits). Het lijkt erop dat Voisard vanaf 1894 actief was op dit adres. Hij was gespecialiseerd in kinderfotografie, maar dit portret bewijst – net als het vorige – dat hij heel wat meer in zijn mars had. De Wikipedia-pagina bevat nog veel informatie voor geïnteresseerden, maar voor ons doel is dit voldoende.

Men vraagt zich af of er destijds niet lacherig is gereageerd op een kabinetfoto van een volwassen man met daaronder de vermelding Wiener Kinder Photograph. Tegenwoordig zou dat waarschijnlijk wel zo zijn, maar het waren andere tijden.