Stilo, pagina 6, foto 3

Foto van onbekende baby
We zien een carte de visite met daarop een baby in een stoeltje, voor zich een soort speelblad met telramen of in elk geval grote verschuifbare kralen. Rechts op het speelblad staat een afbeelding. Wanneer we dit deel van de foto uitvergroten (zie verderop in dit artikel), blijkt het een voorstelling van figuurtjes te zijn met daaronder de tekst Volks‑Kinderstuhl.

Onder de foto staat een naam die we al vaker in dit album zijn tegengekomen, met een adres dat we kennen van pagina 3, foto 1:

Emil Preim
Floridsdorf bei Wien
Pragerstrasse 5

Ook de achterkant is identiek aan die van de eerdere foto. Waar we toen echter geen aandacht aan hebben besteed, is de lithograaf die verantwoordelijk was voor het ontwerp:

Li. K. Krziwanek, Wien

Karl Krziwanek (1834–1874) heeft een eigen Wikipedia‑pagina met veel informatie. Onder het kopje Firma Karl Krziwanek oder K. Krziwanek blijkt bijvoorbeeld dat de firma nog jarenlang na het overlijden van de naamgever onder dezelfde naam actief bleef.

In het recent ontdekte werk Lexikon der Wiener Photographen 1840–1900 (pdf hier) staat bovendien de volgende interessante passage:

„Ein weiterer Punkt ist, dass es in Wien zwei große lithographische Anstalten gab, Eisenschimmel & Wachtl, später nur Wachtl, und Karl Krziwanek, die Kartons herstellten.“

De namen van die concurrenten zijn we in dit album inmiddels ook al volop tegengekomen.

Dan nog over de Volks-Kinderstuhl: in een online Oostenrijks krantenarchief vinden we in het Neues Wiener Journal van vrijdag 1 december 1899 een advertentie waarin dit model wordt aangeprezen: Naether’s Volks-Kinderstuhl. Ernst Albert Naether blijkt eveneens een eigen Wikipedia‑pagina te hebben (hoe ver kun je dwalen?). Daar vinden we bovendien hetzelfde plaatje als in onze advertentie.

Ernst Albert Naether (10 maart 1825, Zeitz – †5 november 1894, Bad Kissingen) was een Duitse ondernemer en wordt beschouwd als de grondlegger van de Duitse kinderwagenindustrie.

Aanwijsplaten (619)

Meer aanwijsplaten

Ansichtkaart met bijsmaak

Nieuwe watertoren, Tiel, augustus 2025. 

Deze watertoren leek me nogal een fotogeniek gebouw, ansicht­kaarten­materiaal. Toen ik vervolgens wat info wilde opzoeken, las ik op Wikipedia: “In 1953 werd de watertoren landelijk bekend door de proeven met drinkwater­fluoridering.” Als je dan vervolgens doorklikt, wordt alles nog een stuk interessanter, in de categorie ‘nooit geweten’: 

“In de jaren 1950 was tandbederf een groot probleem in Nederland. Miljoenen mensen poetsten niet of nauwelijks hun tanden, kregen tandrot, kiespijn en lieten vaak al hun tanden en kiezen trekken om een geheel kunstgebit te nemen. Tandartsen zagen dit met lede ogen aan en wilden de volksgezondheid verbeteren, ook voor mensen die te lui waren om hun tanden te poetsen of geen geld hadden voor tandpasta (waar toen nog geen fluor aan werd toegevoegd). In 1953 deden de gemeenten Tiel en Culemborg vrijwillig mee aan een wetenschappelijk onderzoek om fluor aan drinkwater toe te voegen, omdat alle inwoners daarvan dronken, ook mensen die nooit hun tanden poetsten. In Tiel werd het drinkwater in het grootste geheim gefluorideerd en in Culemborg niet; al na enkele jaren was het tandbederf onder kinderen uit Tiel meer dan gehalveerd, terwijl het in Culemborg steeds slechter werd. Het positieve effect voor een gezond gebit was zo duidelijk dat Culemborg zo snel mogelijk na het onderzoek ook fluoridering wilde invoeren. Rond 1960 overwogen verschillende andere Nederlandse overheden (gemeenten en provincies) ook fluoride aan het drinkwater toe te voegen om de volksgezondheid te bevorderen.”