25 augustus 2025

Stilo, pagina 4, foto 1

Foto van een onbekende vrouw

Foto van een onbekende vrouw
Op deze CdV zien we een onbekende vrouw met een zeer lange gevlochten paardenstaart, in kleding die we al eerder zijn tegengekomen (bijvoorbeeld hier). Ook het inmiddels kenmerkend geworden hekje, dat vaker op dit soort foto’s voorkomt, ontbreekt niet.

Onder de foto staat de naam van de fotograaf:
A. Huber, Wien

Op de achterzijde vinden we een wapenschild met de letters AH onder een kroon, geflankeerd door griffioenen, met daaronder de tekst Prämiert mit 10 Medaillen. Halverwege de kaart staat in grote letters A. Huber en in kleinere letters:

I. Stock im Eisen-Platz 2 
(Eingang Singerstr. 1)

IV. Margarethenstr. 36
(Telephon 7970)

WIEN

(Lithograaf: Türkel & Steiner, Wien)

Je zou denken dat datering eenvoudig is nu we een telefoonnummer hebben, maar dat blijkt tegen te vallen. Op Fotorevers wordt Adolf Huber genoemd (het gaat om dezelfde fotograaf: de daar afgebeelde CdV-achterkant lijkt sterk op de onze, maar zonder telefoonnummer). Achter Zeitraum wordt daar ‘ca. 1883’ vermeld. Daar staat echter tegenover dat het vermelde telefoonnummer waarschijnlijk pas in of ná 1910 in gebruik is genomen.

De introductie van viercijferige telefoonnummers in Wenen vond plaats in 1905, toen de stad begon met de automatisering van de telefonie. Voorheen werden gesprekken handmatig verbonden door telefonisten. Met de komst van automatische telefooncentrales konden abonnees hun nummers rechtstreeks kiezen, wat de invoering van viercijferige nummers mogelijk maakte.

In 1905 werd in Wenen een proefcentrale in de Berggasse geopend, bedoeld voor 200 abonnees. Na positieve resultaten volgde in 1910 in Graz een volledig automatische centrale voor 2000 abonnees. Deze ontwikkelingen markeerden het begin van de overgang naar automatische telefonie in Oostenrijk. (Bron: Wikipedia.)

Waarschijnlijk moeten we deze foto dus iets later dateren dan aanvankelijk werd gedacht.
Achterzijde van de CdV met de informatie die in dit artikel wordt besproken

Stilo, pagina 3, foto 3

Foto van een onbekende baby

Foto van een onbekende baby
Deze kabinetfoto van Emil Preim uit Floridsdorf volgt in veel opzichten hetzelfde sjabloon als foto 3 op pagina 2 van het album. Het kindje zit wellicht op hetzelfde bontvelletje en mogelijk zelfs op dezelfde stoel. Alleen het lichte vignet rond het onderwerp ontbreekt. Wat wél overeenkomt, is dat ook deze opname uitzonderlijk scherp is, waardoor de baby bijna tot leven lijkt te komen. Ik kan me goed voorstellen dat de ouders van dit kind erg blij zijn geweest met deze foto.

De achterkant van de kabinetfoto is identiek aan die van foto 3 op pagina 2: het jugendstil­ontwerp met een vrouwelijk profiel in een cirkel, omringd door waterlelies en water, met de tekst Photogr. Atelier F. Preim en daaronder de vermelding Floridsdorf. Wie meer wil lezen over een mogelijke kwestie van plagiaat rond deze illustratie, kan terecht bij de tekst bij foto 3 op pagina 2.

Achterkant van de kabinetfoto, met de kenmerken die in dit artikel besproken worden

Stilo, pagina 3, foto 2

Foto van een vaag bekende vrouw
Deze CdV van Ferd. Grega vertoont veel overeenkomsten met de door dit atelier gemaakte kabinetfoto op pagina 1 van ons album: een net geklede, ernstig kijkende dame; een ovale lichte rand rond de afbeelding; en opnieuw is de blik gericht op een onbekend punt in de ruimte. Bij wat langer vergelijken blijkt het zelfs hoogstwaarschijnlijk om dezelfde vrouw te gaan.

Op de achterkant zien we een even uitbundige illustratie als bij de kabinetfoto, de tekst ‘Fotogr. Artist. Atelier’ als een soort banier, en een uitgebreidere versie van de adresgegevens:

Ferd. Grega
Wien
II. Kleine Sperlgasse 3,
Im Garten, Parterre

Die Platte bleibt für Nachbestellung aufbewahrt.
Nummer…………

Ook hier is ruimte gelaten om de foto te nummeren, maar dat is niet gebeurd.

Opvallend is dat we nu al tweemaal een situatie hebben waarbij een geportretteerde terugkeert op een nieuwe foto. Misschien wordt de aard van het album later nog wat duidelijker. Vooralsnog lijkt het te gaan om een soort staalkaart van fotografen uit de regio Wenen, al kan ik me daarin natuurlijk vergissen.