Afbeelding:
De afbeelding toont een ingekleurde prentbriefkaart van de Kerkstraat in Velp (Gelderland), vermoedelijk uit het begin van de 20e eeuw. De statige laanstructuur met bomen die we op de kaart zien, is weinig veranderd. De villa’s op de ansichtkaart lijken overeen te komen met de huidige panden aan de Kerkstraat rond nummer 34.
Gedrukte tekst:
VELP Kerkstraat
Dr. Trenkler & Co., Leipzig – Nachdruck verboten.
Dr. Trenkler & Co. uit Leipzig werd in 1894 opgericht door Bruno Trenkler, een chemicus die zich specialiseerde in grafische reproductietechnieken. Het bedrijf stond bekend om zijn ansichtkaarten, fotoreproducties, reclame-uitingen, catalogi en zelfs drukplaten. Rond 1909 werkten er meer dan 700 mensen in de fabriek aan de Eichstädtstraße in Leipzig, met een indrukwekkend machinepark van circa 130 persen. Zie onder meer de website van de Vereniging Documentatie Prentbriefkaarten (VDP) en Wikipedia (Duitse editie).
Handgeschreven tekst:
Lieve Nora en Toos, hartelijk dank voor je briefje en regels onderaan. Het gaat mij goed, maar veel was mij eerst toch vreemd.
[onleesbaar] 29 mei 1905
o.a. de lange avonden, tot 8.30 licht en 's nachts al voor 4 uur!
Kom je eens bij me kijken?
Gedrukte tekst:
BRIEFKAART
(CARTE POSTALE)
Algemeene Postvereeniging (Union postale universelle)
Zijde voor adres bestemd. (Côté réservé à l'adresse.)
Aan:
Solo (ook wel Surakarta, Soerakarta of Sala) is een stad op het eiland Java. Deze vorstelijke residentie ligt in Midden-Java aan de rivier de Solo (Bengawan Solo), ongeveer zestig kilometer ten noordoosten van Yogyakarta.
Over de aanleg van die spoorlijn was destijds veel te doen, vooral financieel. Al kort na het akkoord werd voorzien dat als gevolg van misrekeningen het “geraamde aanlegkapitaal van ƒ 14.000.000 vermoedelijk met ƒ 3.000.000 zou worden overschreden” – er is sindsdien eigenlijk niet veel veranderd.
Het onleesbare deel tussen de namen en “halte Delangoe” kan natuurlijk van alles betekenen, maar ondanks verschillende zoekacties is niet duidelijk wat er precies staat.
De naam Pereira de Mattos is een Portugees-Joodse familienaam, die in Nederland onder meer voorkomt in Amsterdam en Den Haag. Via Delpher zijn enkele personen met die naam gevonden in een Indische context, maar de beschikbare informatie is te beperkt om verdere conclusies te trekken.
Ook de achternaam Doornik komt in Nederlands-Indië voor, maar ook hier is het spoor te dun om verder te volgen.
Tot slot is het aardig om terug te keren naar het handgeschreven fragment:
“o.a. de lange avonden, tot 8.30 licht en 's nachts al voor 4 uur!”
Als we aannemen dat de afzender, net als de ontvanger, uit Nederlands-Indië kwam, is die verbazing goed te begrijpen. Doordat Java dicht bij de evenaar ligt, komt de zon daar vrijwel het hele jaar op rond 05.30‑06.00 uur en gaat ze onder rond 17.30‑18.00 uur, met hooguit vijftien minuten verschil tussen de seizoenen. Het is dus niet gek als je dan verrast bent door de veel grotere variatie in daglengte in Nederland.
Mooi om te bedenken dat deze kaart uiteindelijk weer in Nederland is opgedoken, en wel in Duiven, vlak bij Velp. Wat we zien is een kaart die na jaren en allerlei omzwervingen bijna op zijn beginpunt is teruggekeerd.
