Bendel

"In Zevenaar wordt op 16 augustus geboren Benedictus Rosenboom, die in de tweede helft van de 19e eeuw in de Liemers bekend staat als de rondtrekkende jood Bender (Bendel). Bendel woont vele jaren of in Babberich of in de Zevenaarse Wittenburgstraat.
Op de Liemerse wegen is hij een bekend figuur, die handelt in van alles en nog wat maar vooral in oude metalen, lompen en horloges.
In 1902 wordt hij in het gesticht in Warnsveld opgenomen waar hij op 11 mei 1912 overlijdt."
(Bron: Genealogie van Keulen-Polman)

--

Schilderij op paneel voorstellende Benedictus Rosenboom 'Bender' door Jo Kruys-Heister 1976
Op de achterkant van het paneel is de volgende informatie geschreven: 'Jo Kruys Heister 1976 Oude jood Gans varkenshandelaar genaamd De Bender.

soort: schilderijen
vervaardiger: Kruys-Heister, J.
vervaardigingsplaats: Zevenaar
datering: 1976
materiaal: verf, stof (textiel) (textiel)
afmetingen: hoogte 57,0 cm, breedte 34,0 cm
trefwoorden: Rosenboom, Benedictus, beeldmateriaal
nummer: 0247-2344
collectie: Collectie topografische atlas
museum: Liemers Museum
(Bron: Collectie Gelderland)

--

Benedictus Rosenbaum:

Benedictus (Bender, Bendel) Rosenbaum (Rosenboom) [11755], geb. te Zevenaar op 16 aug 1824 (ma) (BS akte 45), koopman (CvK), ovl. (87 jaar oud) te Warnsveld op 11 mei 1912 (za) (BS Zevenaar akte 26).

Opmerkingen bij Benedictus Rosenbaum [11755].
1) CvK: In Zevenaar wordt op 16 augustus 1824 geboren Benedictus Rosenboom, die in de tweede helft van de 19e eeuw in de Liemers bekend staat als de rondtrekkende jood Bender (Bendel). Bendel woont vele jaren of in Babberich of in de Zevenaarse Wittenburgstraat. Op de Liemerse wegen is hij een bekend figuur, die handelt in van alles en nog wat maar vooral in oude metalen, lompen en horloges. In 1902 wordt hij in het gesticht in Warnsveld opgenomen waar hij op 11 mei 1912 overlijdt.

Vader:
Abraham Rosenbaum (Rosenboom) [11738], zn. van Beer Rosenbaum [11757] en Clara Rosenbaum [11758], geb. te Hallenberg [Nordrhein-Westfalen, Duitsland] circa 1779 (ROS), koopman, ovl. (ongeveer 80 jaar oud) te Zevenaar op 11 sep 1859 (zo) (@, BS akte 68), tr. (2) [4523] met Sibilla Marcus de Bruin [11739]. Uit dit huwelijk 7 kinderen., tr. (1) [4528].
Moeder:
Marianna Benedictus Lijon [11751], dr. van Benedictus Lijon [11752] en Eva Cohen [11753], geb. te Amsterdam circa 1788, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) te Zevenaar op 31 dec 1826 (zo).

(Bron: Genealogie van de families Jäger, Rappard, Bauermann, Rietbergen e.a.)

--

Bendel, Zevenaar -

[...] Met zichtbare trots duikt het Zevenaarse oudje in zijn “archief” en vindt daar de foto van de “aartsvader der Zevenaarders”, de jood Bendel. “Deze foto is heel kostbaar”zegt hij: “vele mensen hebben er mij reeds naar gevraagd, maar u mag hem in de krant plaatsen als ik hem terug krijg”. En dan volgt een kostelijk verhaal over de jood die met zijn geit als een kluizenaar leefde en zo nu en dan met “handel” Zevenaar introk. Met de kermis was Bendel ook immer in Zevenaar te vinden. Dan deed hij mee aan mastklimmen. Nu was dit mastklimmen op zich een onmogelijke zaak daar men de mast met groene zeep flink glad gemaakt had. Bovenin de mast hingen een horloge en een flinke worst. Omdat Bendel dat horloge zo graag wilde hebben, deed hij toch een poging. Enkele goedwillende Zevenaarders steunden hem hierbij door hem met een plank onder zijn achterwerk naar boven te drukken. Als hij echter dicht bij het horloge was en er begerig een greep naar wilde doen , draaiden ze de plank zo dat hij wel de worst maar niet de horloge kon pakken. Daar de worst van varkensvlees was, mocht de jood die niet hebben en vervloekte hij vanaf de hoge post zijn “helpers” die dit maar al te goed wisten. Kermis werd toen op een uitbundige wijze gevierd en niet – zoals onze zegsman het uitdrukte – door “schotjesgeesten”.

(Bron: Website G.Kelderman > Interview Zenderse)