Karl Krziwanek was een lithograaf en handelaar in fotografische benodigdheden, actief in Wenen vanaf ca. 1860. Zijn firma produceerde miljoenen kartons voor CdV’s en kabinetfoto’s, en leverde daarnaast studioaccessoires, achtergronden en fotopapier. Na zijn overlijden in 1874 werd de firma voortgezet door zijn vrouw en later, in 1907, overgenomen door Prihoda & Beck. De firma had een eigen lithografische afdeling waar ontwerpen werden gemaakt en gedrukt voor fotografen in heel Oostenrijk-Hongarije.
Is er sprake van plagiaat?
Waarschijnlijk niet. De overeenkomsten tussen de ontwerpen wijzen eerder op:
-
Standaardisatie binnen één lithografisch atelier: fotografen kozen uit een catalogus van ontwerpen die Krziwanek en zijn team aanboden.
-
Licentiegebruik: fotografen zoals Emil Preim, J. Dajkovits Nachfolger en Emil Tenzer gebruikten hetzelfde basisontwerp, soms met kleine aanpassingen (naam, adres, kleur).
-
Esthetische trend: het jugendstilmotief met vrouwelijke figuur en florale omlijsting was populair en werd veelvuldig hergebruikt.
Conclusie
Dit zijn dus vermoedelijk geen gevallen van plagiaat, maar eerder een voorbeeld van industriële esthetiek: één lithograaf leverde gestandaardiseerde, artistiek hoogwaardige ontwerpen aan meerdere fotografen. Daardoor zijn de foto’s niet minder uniek, maar juist onderdeel van een groter geheel en van een kunststroming die nog altijd de aandacht weet te trekken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten