10 september 2025

Stilo, pagina 19, foto 4

Een portret van een man en zijn fiets
Op deze fraaie carte de visite komen we iets tegen dat we in ons album nog niet eerder zagen: een staande man die poseert met een fiets.

Onder de foto staat een bekroond wapenschild, geflankeerd door griffioenen en voorzien van de initialen van de fotograaf. Links daarvan lezen we Emil Preim, rechts Floridsdorf. Opvallend is dat de afdruk een deel van de bovenste lussen van de naam bedekt – een ‘slordigheid’ die we bij andere fotografen wel eens zagen, maar nog niet bij Preim.

De achterzijde vertoont allereerst een grote vochtvlek. Jammer, maar omdat het karton dik is, is de schade gelukkig niet doorgedrongen naar de voorkant. Dit specifieke adresontwerp kenden we nog niet uit ons album. Links zien we opnieuw het bekroonde wapenschild met griffioenen en de initialen van de fotograaf, daarboven Emil Preim, rechts het woord Photograph.

Daaronder staat links de volgende tekst:

Specialität
Moment-Kinderaufnahmen
Vergrösserungen nach jedem vorhanden Bilde
in Platin unvergänglich

Portraits, in Oel, Pastell u. Aquarell.
Die Platte bleibt für Nachbestellung aufbewahrt.

Rechts staat het adres vermeld:

Floridsdorf, Pragerstrasse 17.

Het ontwerp is indrukwekkend: de ronde en vloeiende lijnen die we vaker zagen bij Preims carte-de-visite-achterkanten zijn hier deels vervangen door bijna kubistisch aandoende takken met bladeren. Bij langer kijken lijkt de vlek zelfs een extra betekenislaag te geven – alsof er een donkere wolk over het ontwerp trekt.

Wie verantwoordelijk was voor dit ontwerp blijft onduidelijk. Preim vermeldde zijn lithograaf niet altijd, iets wat overigens niet ongebruikelijk was voor kleinere studio’s in die periode. Veel fotografen lieten hun kartons ontwerpen en drukken door gespecialiseerde lithografen, zonder naamsvermelding.

Bij zowel de fiets als de man zien we kenmerken die helpen bij het dateren van de opname.

De fiets

  • Dunne banden en een hoog frame zonder kettingkast of spatborden → typisch voor sportieve herenfietsen rond 1895‑1910.

  • Geen remhendels zichtbaar, wat wijst op een doortrapper (fixed gear), gebruikelijk vóór de brede introductie van handremmen.

  • Licht gebogen stuur en smalle wielen → stijlvol maar functioneel, populair in de periode vóór de Eerste Wereldoorlog.

De man

  • Draagt een driedelig pak, een vlinderdas en een platte pet → een combinatie die rond 1905‑1915 veel werd gedragen door stedelijke jongemannen.

  • De zelfverzekerde pose, gecombineerd met de fiets, onderstreept status en moderniteit; een fiets was destijds nog een luxeartikel.

De tekst op de achterkant geeft aanvullende aanwijzingen:

  • De vermelding van “Moment-Kinderaufnahmen” en “Portraits in Oel, Pastell u. Aquarell” wijst op een studio die actief was in de eerste decennia van de 20e eeuw.

  • De nadruk op platinadruk en vergrotingen past goed bij de periode 1905‑1915.

  • De stijl van de typografie bevestigt deze datering.

Alles bij elkaar wijst dit portret op een opname uit de periode ca. 1905‑1915. Houd er wel rekening mee dat deze datering is uitgevoerd door een amateur, dus alle mogelijke voorbehouden zijn van kracht.


Geen opmerkingen: