28 februari 2025

Kleingoed uit Kamp Duindorp

Eigenaardige documentjes uit de mistige episode die Kamp Duindorp heette. Mijn grootvader Matthijs Potuijt was hier blokcommandant maar ik heb in mijn jeugd niet heel veel verhalen over die periode gehoord. 

Documentje 1 en 3 hebben ongeveer de grootte van een speelkaart, de middelste is ongeveer twee keer zo groot.
Tekening 'kampeergeneuchten van Duindorp'
kampeergeneuchten van Duindorp 
 verzorging - ontspanning - ontwikkeling 
voogdij - muziek - cursus 
 herfst 1945
De bewoners van huis twee en tachtig 
wenschen eengsgezind en krachtig, 
hun Blokcommandant en ambtenaren 
veel heil en voorspoed in de volgende jaren. 

Dat spoedig na één Januari 
met trompet en veel bombari 
een ieder die niet z.g. “xzwaar” is 
met vrouw en kindren bij elkaar is. 

Dan is in het land, naar ons idee 
weer ieder Christenmensch tevree. 
Hard aan ’t werk is onze leus 
met ’t gehele volk; er blijft geen keus.
Voornaamheid 
Reinheid, Verbondenheid 
veel geluk in 1946 
aan fam. Potuyt 

Hagedoornpot 
voor 
zoetigheid

20 februari 2025

Laisvę Ukrainai (1990), Nekrošius Zenonas

Laisvę Ukrainai. Iš rinkinio 'Sąjūdis' (Vrijheid voor Oekraïne. Uit de collectie 'Sąjūdis'), Nekrošius Zenonas
Nekrošius Zenonas, via Lietuvos muzieju kolekcijos

arttimon.fi

Ansichtkaart met zwart-witillustratie van een beer die naar de kijker lijkt te zwaaien. Boven de afbeelding de tekst 'Suomi Finland Nature Greeting!'
Onlangs ontving ik deze fraaie kaart uit Finland. Volgens de info op de achterkant is de afbeelding gemaakt door Timo Pehkomen, www.arttimon.fi, maar helaas werkt de site niet en kan ik niet echt meer vinden over dit grafisch werk.

19 februari 2025

Uit de nagelaten foto’s: officieren NLdH

Groepsfoto van kaderleden van het Nederlandsch Leger des Heils

Een prachtige groepsfoto van officieren van het Nederlandsch Leger des Heils, helaas zonder datum. Ook deze foto zat los in een doos met nagelaten foto’s, albums en andere memorabilia.

Ik herken in ieder geval mijn grootvader Matthijs Potuijt (in het midden, voor de man die op de achterste rij uitsteekt) en mijn grootmoeder Johanna Evers (tweede rij, derde van rechts, met een hand op haar schouder).

Verder lijkt de vrouw die helemaal links staat de persoon te zijn die we eerder zagen bij de groep meisjes van De Banier al oogt ze hier iets ouder. Helemaal rechts, zittend, zien we de tot nu toe onbekende man die ook op de 5 december-foto’s voorkomt. 

Tot slot vermoed ik dat de vrouw die zittend als tweede van links te zien is, mevrouw G. Maste is, weduwe van Gustaaf Maste, de oprichter van het Nederlandsch Leger des Heils. Ik meen me vaag te herinneren dat zij soms liefkozend ‘Oma Maste’ werd genoemd. De dame links van haar zou mogelijk G.J. Kerkhoven kunnen zijn. Deze aanname baseer ik op een foto van haar op een strooibiljet van het NLdH dat ik eerder heb gescand, al ben ik daar niet helemaal zeker van.
Achterzijde van groepsfoto van kaderleden van het Nederlandsch Leger des Heils. Opschrift 'groep off.' en stempel Fotobedrijf Piet Boonstra, Nw. Boteringestraat 39, Groningen, telefoon 26835

Uit de nagelaten foto’s: verborgen kerstpakketten

Foto van Matthijs Potuijt in stofjas, acher een typmachine
Hier zien we een losse foto van mijn grootvader Matthijs Potuijt. De foto is kennelijk rücksichtslos uit een fotoalbum geknipt; op de achterkant zijn namelijk delen van twee andere foto’s zichtbaar, met daarop makkers van het NLdH en de handgeschreven titel Kerstpakketten. Een aparte vondst, maar ook interessant om te bedenken wat er aan deze actie is voorafgegaan.
Een stuk uitgesneden fotoalbumpapier met restanten van twee foto's en de kop 'Kerstpakketten'

18 februari 2025

Uit de nagelaten foto’s: Hendrik Evers

Oude portretfoto, mogelijk van Hendrik Evers
Achterzijde van de foto hierboven
Bovenstaande foto zat los in de doos met nagelaten fotoalbums en ander materiaal die ik een paar jaar geleden van een familielid kreeg. De tekst op de achterkant is lastig te lezen. Een poging: 

Fam [onleesbaar] 
Spijkerstraat 2 
Apeldoorn 

Hendrik Evers
[mogelijk een datum; een tweede paar ogen las hier 7/12/44] 
Apeldoorn 

Ik weet niet goed wat ik hiervan moet maken. Het is waarschijnlijk een familielid van mijn grootmoeder Johanna Hendrika Evers maar een zoekactie op de naam ‘Hendrik Evers’ levert niets zinnigs op. (Ik heb ook Delpher en de gemeentearchieven van Apeldoorn geraadpleegd.)

Ook van het adres word je niet veel wijzer. Hier heeft ooit ‘het villatje’ gestaan maar de boel ziet er vandaag de dag heel anders uit. De GSV‑opname onderin is van mei 2022.
Advertentie voor de verhuur van het 'Villatje' aan de Spijkerstraat 2 in Apeldoorn, Nieuwe Apeldoornsche courant, 10 aug 1937
Googe Street View-screenshot van de Spijkerstraat in Apeldoorn
Ik ga er vooralsnog van uit dat dit een doodlopende route is. Er zijn simpelweg te veel mensen geweest die Hendrik Evers hebben geheten en ik kan geen link vinden tussen Hendrik en Johanna, al zal die er ongetwijfeld zijn. 


Uit de nagelaten foto’s: Poelestraat, Goningen

Fotoalbum met vijf foto’s. Op twee van de foto’s zijn makkers van het Nederlandsch Leger des Heils te zien.
In een ander nagelaten album (ik noem dit maar ‘het grijze album’) vinden we een pagina met vijf foto’s. Op twee van de foto’s zijn makkers van het Nederlandsch Leger des Heils te zien. Op de laatste foto meen ik mijn grootmoeder Johanna Evers te herkennen (vierde van links met bril en handtasje in de linkerhand).
Makkers van het Nederlandsch Leger des Heils in de Groningse Poelestraat
NLdH-heilsoldaten in de Groningse Poelestraat
Dankzij de geschilderde muurreclame van ‘Fa. E. Mulder, Bedden’ kon ik achterhalen waar deze foto is genomen. Via Delpher vond ik één treffer voor ‘Fa. E. Mulder, Bedden’, en wel de volgende (Nieuwsblad van het Noorden, 12‑03‑1956):
Poelestraat 46-48 in Groningen dus. Dankzij Google Street View blijkt dat inderdaad de juiste locatie te zijn, zie de screenshot hieronder. De gevels links zijn nagenoeg onveranderd.
Screenshot Google Street View, Poelestraat Groningen
In de tijd dat deze foto’s zijn gemaakt, woonden mijn grootouders overigens nog in Duindorp (Den Haag) maar ze hebben hun laatste jaren in Groningen doorgebracht. Het NLdH had korpsen in Rotterdam, Den Haag, Dordrecht, Groningen, Leeuwarden en Rotterdam.

17 februari 2025

Uit de nagelaten foto’s: 5 december

Pagina uit fotoalbum met foto’s van een sinterklaasviering in een zorginstelling

In dit artikel bekijken we opnieuw een bijzondere pagina uit het eerder besproken fotoalbum. Deze pagina is volledig gewijd aan een sinterklaas­viering op 5 december, al is niet bekend in welk jaar.

We zien Sinterklaas met enkele pieten (mocht u deze beelden als aanstootgevend ervaren: de foto’s maken deel uit van het verleden en worden in die context besproken; destijds wist men simpelweg niet beter).

Op de tweede en derde foto staat mijn eerder genoemde grootvader, Matthijs Potuijt, beide keren helemaal links. Wie de andere officier is en waar deze viering precies plaatsvond, blijft een raadsel. Maar wie weet herkent iemand hier een bekend gezicht!
Foto uit een fotoalbum met foto’s van een sinterklaasviering in een zorginstelling. Sinterklaas, twee pieten, een verpleegkundige en twee anderen naderen een trap.
Foto uit een fotoalbum met foto’s van een sinterklaasviering in een zorginstelling. We zien een flinke groep mensen, waaronder sinterklaas, pieten, verpleegkundigen, een officier van het Nederlandsch Leger des Heils en anderen rondom een ziekbed.
Foto uit een fotoalbum met foto’s van een sinterklaasviering in een zorginstelling. We zien twee officieren van het Nederlandsch Leger des Heils, twee verpleegkundigen en een aantal andere mensen op een rij in rieten stoeltjes zitten
Foto uit een fotoalbum met foto’s van een sinterklaasviering in een zorginstelling. We zien een onbekende officier van het Nederlandsch Leger des Heils glunderend kijken hoe een dame een pakje uitpakt. OP het doosje dat ze beethoudt, lijkt 'tiptop' te staan,

16 februari 2025

Uit de nagelaten foto’s: praalwagen NLdH

Praalwagen Nederlands Leger des Heils
De bovenstaande foto komt uit hetzelfde album als de foto’s in het vorige artikel. Net als bij die foto’s ontbreekt hier elke context. Op de andere twee foto’s op deze pagina staan familieleden van mij, maar deze opname blijft een raadsel.

We zien een praalwagen met een enorme replica van de Bijbel en het logo van het Nederlandsch Leger des Heils (vergelijkbaar met de speldjes hieronder). Op de wagen zien we iemand in een uniform en een vrouw in een witte jurk. Beide mensen zijn mij onbekend maar de foto is ook niet bepaald scherp.

Voor mij draait het bij deze foto vooral om de volledigheid. Het is duidelijk dat de organisatie destijds actief aan promotie deed, al blijft onduidelijk wanneer precies. De foto’s zijn stevig vastgelijmd op de albumpagina’s, waardoor verdere aanwijzingen ontbreken. Wel staat bij een van de andere foto’s op deze pagina een datum: 1951. Misschien geeft dat een indicatie.
Speldjes van het Nederlandsch Leger des Heils

Uit de nagelaten foto’s: jeugdafdeling Nederlandsch Leger des Heils?

Pagina uit fotoalbum met drie foto's. Op de foto's een groep meisjes in uniform en op twee van de drie foto's een onbekende soldate van het Nederlandsch Leger des Heils
In een van de fotoalbums die ik enige tijd geleden van een familielid heb gekregen, staat een bijzondere pagina met drie foto’s van een groep meisjes in een soort uniform. Op twee van de drie foto’s is een soldate van het Nederlandsch Leger des Heils te zien. Sommige meisjes dragen een speld of insigne op hun stropdas, waarin ik het logo van het Nederlandsch Leger des Heils meen te herkennen.

Op twee van de foto’s is een banier zichtbaar, waarop na enig puzzelen de naam De Banier - Dordrecht te ontcijferen is. Dit doet vermoeden dat het hier gaat om een jeugd- of meisjesafdeling van het Korps Dordrecht van het NLdH.

Helaas herken ik niemand op de foto’s, maar wie weet komt deze pagina ooit onder de ogen van iemand die meer kan vertellen. Er staan nog meer van dit soort intrigerende pagina’s in dit album, dus wordt vervolgd!

Foto van een pagina uit een fotoalbum met daarop drie foto's. Op deze foto's een groep meisjes in uniform en een onbekende soldate van het Nederlandsch Leger des Heils
Foto van een pagina uit een fotoalbum met daarop drie foto's. Op deze foto's een groep meisjes in uniform en in hun midden een onbekende soldate van het Nederlandsch Leger des Heils
Foto van een pagina uit een fotoalbum met daarop drie foto's. Op deze foto's een groep meisjes in uniform

14 februari 2025

08 februari 2025