Foto van een onbekende man en jongenWe zien een afbeelding van twee personen: een volwassen man die op een stoel zit en een jongen die naast hem staat, met één arm op de schouder van de man. Wellicht gaat het om vader en zoon. Beide dragen formele kleding, inclusief jas en pantalon; de jongen houdt een hoed in zijn hand. De achtergrond bestaat uit een gordijn en een neutrale studio-opstelling.
De foto is afkomstig van het fotografisch atelier van A. van der Noot, gevestigd aan de Houtmarkt 15 in ’s-Gravenhage (Den Haag), een straat die inmiddels niet meer onder die naam bestaat. Op denhaag.wiki vind je een aardig artikel met leuke afbeeldingen en foto’s.
Er zijn geen directe vermeldingen van A. van der Noot in de huidige online fotografenregisters of archieven, maar op basis van stijl en typografie is het aannemelijk dat hij actief was rond 1860‑1890, in de bloeitijd van de CdV en kabinetfoto’s.
In de 19e eeuw gold het retoucheren van portretten als een teken van vakmanschap. Fotografen accentueerden de ogen met penseel of potlood, voegden bijvoorbeeld een witte stip toe in de pupil en gaven zo glans en vitaliteit aan hun modellen. Voor tijdgenoten was dit geen vervreemding, maar juist een manier om de technische beperkingen van de fotografie te overstijgen en de geportretteerde waardigheid te geven.
Voor de moderne kijker werkt deze ingreep anders. De ogen lijken soms veel te zwaar aangezet, waardoor het portret een ontegenzeggelijk spookachtige of unheimische uitstraling krijgt. Dat verschil in perceptie laat zien hoe sterk de visuele normen zijn verschoven: wat ooit verfijning was, ervaren wij nu als kunstmatigheid. Een portret als dit zouden we vandaag de dag zelfs creepy kunnen noemen.
