Hipstamatic: Søren KG + Float

Photograaph Van Bemmel

Portret van een jongedame
We zien een ovaal uitgesneden portret van een jongedame met strak naar achteren gekamd donker haar, in het midden scherp gescheiden. Ze heeft donkere ogen en draagt een donker vest of jakje over een witte blouse. Rond haar hals ligt een volumineuze sjaal met in het midden een broche in de vorm van een kruis. Haar hoofd is iets naar links gedraaid en in haar rechteroor zien we een oorhanger.

Onder de foto staat geen tekst. De fysieke carte de visite is opgebouwd uit drie lagen: een basiskarton, daarop een dunner kartonnen kader, en daarop de foto.

Op de achterkant zijn de gegevens van de fotograaf deels bedekt met een stuk papier met tekst. Dat papier is in de loop der jaren afgesleten, waardoor de naam van de fotograaf nu weer gedeeltelijk zichtbaar is:

… van Bemmel
Photograaf
…hoven

De tekst die later op het karton was aangebracht is nog deels leesbaar:

Vrede…
En d…
De Win…
…oont g…
Een…
De vog… n lentelied a…
Zich w… groenende twijge…
Het beekje, door spartlende visch…
Door spichtige halmpjes opnieuw…
Laat murmelend ’t vredelied s…

…an de R.K. miliciens van de lic…

Ondanks grondig zoeken is het niet gelukt de volledige tekst van dit vers of gedicht te achterhalen.

Wat betreft de photograaf: in Eindhoven (ervan uitgaand dat dit de plaatsnaam is) vinden we in elk geval een P. H. van Bemmel, vooral bekend vanwege de verhalen rond foto’s van werken van Vincent van Gogh (zie de hyperlinks onderaan). Daarbij moet wel direct worden aangetekend dat de naam op onze CdV in gotische letters is gedrukt, terwijl dat bij online bekende voorbeelden van het werk van deze fotograaf niet het geval is. Ook lijkt er geen online match te bestaan van exact dezelfde lay-out in publiek toegankelijke collecties of marktplaatsadvertenties. Het is dus allesbehalve zeker dat het hier om dezelfde fotograaf gaat.

Krantenartikel: Het vrije volk: democratisch-socialistisch dagblad 05‑09‑1990 (Delpher)

Foto's door Van Gogh op veiling (NRC)

Experimenten van Van Gogh in Eindhoven met reproductietechnieken (Brabant Cultureel)

Zijdelings of misschien zelfs helemaal niet gerelateerd maar wel heel aardig:

Frits van Bemmel (3) (Soundtrack of my life)

De onbekende technicus

Onbekende man bij industriële machine
Deze sterk geretoucheerde foto toont een man in formele kleding, staand naast een imposante industriële machine in wat vermoedelijk een elektriciteits­centrale of fabriekshal is. De opname is afgedrukt op karton van ongeveer 40 × 50 cm en lijkt bedoeld om opgehangen te worden, mogelijk als eerbetoon aan een werknemer of als visuele representatie van technische vooruitgang.

De man, gekleed in een donker kostuum, bedient een wiel­mechanisme dat verbonden is met een glanzende cilinder, uitgerust met ventielen, meters en olielampen. Achter hem zijn metalen balken, aandrijf­riemen en een groot vliegwiel zichtbaar: elementen die typerend zijn voor energie­opwekking en zware industrie in de eerste helft van de 20e eeuw.

De opvallende retouchering, vooral rond de contouren van de figuur en de machine, wijst op een bewuste poging om details te accentueren en zo het beeld geschikt te maken voor weergave op afstand.

Hoewel de identiteit van de afgebeelde persoon en de fotograaf onbekend zijn, vormt dit beeld een mooi venster op de relatie tussen mens en machine in een tijdperk van industriële transformatie.

Noot: Deze foto is gevonden in een lijst, verborgen achter een andere, niet-gerelateerde afbeelding van hetzelfde formaat. De afdruk is op dun karton gezet; de achterzijde is blanco.

De Hooge Bongert, Zevenaar, in zwart-wit

Bovenstaande ansichtkaart wordt op veilingsites gedateerd op 1960‑1979. Volgens het Kadaster stamt het oudste gebouw in dit huizenblok in Zevenaar in elk geval uit 1972. Ofwel er is destijds iets misgegaan bij het benoemen van de foto op de ansichtkaart, of de straatnamen zijn in de tussentijd veranderd. In elk geval heet de straat waar deze woningen staan tegenwoordig De Hooge Bongert (zie de foto hieronder van september 2025). De Meidoornstraat ligt ruim een halve kilometer oostelijker.

In Zevenaar zijn sowieso veel straten verlegd en zijn flink wat straatnamen aangepast. Het is dus goed mogelijk dat het bejaardencomplex De Hooge Bongert oorspronkelijk aan de Meidoornstraat lag, en dat de straatnaam later is gewijzigd of uitgebreid tot De Hooge Bongert 

J. Colson, bohémien en meer

Een vervolg op de post J. Colson, Fotograaf aan de Burgerl. Stand
Hoe dieper je in de persoon Joop Colson duikt, hoe interessanter hij wordt. Geïnteresseerden kan ik van harte het boekje Groeneveld – Herinneringen aan een landhuis in Baarn 1946‑1966 aanraden. Het is niet te dik, maar staat wel bomvol uitermate fraaie anekdotes die een stuk beter werken dan droge biografische opsommingen. En er zijn foto’s. Het boekje is weliswaar al wat ouder, maar op zich eenvoudig tweedehands te vinden.

 

Een soort van collage in de brievenbus

Vandaag kreeg ik een leuke puzzel met de post: een ansichtkaart uit de VS met daarop een sticker, en dat geheel dan verpakt in een envelop waarvan één kant transparant was, zodat het adres op de kaart leesbaar was.

Op de envelop:

We Care

US Postal Service

Dear valued postal customer:

I want to extend my sincere apology as your Postmaster for the enclosed document that was inadvertently damaged in handling by your postal service.

We are aware how important your mail is to you. With that in mind, we are forwarding it to in an expeditious fashion.

The United States Postal Service handles over 202 billion pieces of mail each year. While each employee makes a concerted effort to process, without damage, each piece of mail, and additional mishap does happen.

We are constantly working to improve our processing methods so that these incidents will be eliminated. You can help us greatly in our efforts if you continue to properly prepare and address each letter or parcel that you enter into the mail stream.

We appreciate your cooperation and understanding and sincerely regret any inconvenience that you have experienced.

Your Postmaster

Op de sticker:

Waste Mail
PARS Manual Downflow

Voor de goede orde: de ansichtkaart met sticker in de envelop was niet beschadigd en de adressering was volledig correct en foutloos. Ik meld dat laatste omdat PARS (Postal Automation Redirection System) kennelijk bedoeld is voor onjuist geadresseerde post. Dus eigenlijk heb ik geen idee waarom deze ansichtkaart zo fraai verpakt was door mijn Postmaster. Maar ik stel het wel op prijs natuurlijk.

Transkribus (N=1)

“Met Transkribus kun je eenvoudig tekst automatisch herkennen, naadloos bewerken, moeiteloos samenwerken en zelfs je eigen AI trainen voor het digitaliseren en interpreteren van historische documenten, in welke vorm dan ook”, staat zo mooi op de Transkribus-website. Laat ik nou net een heel eenvoudig stukje tekst hebben om dit te proberen. Dus een gratis account aangemaakt en hoopvol aan de slag gegaan. Het resultaat is eigenlijk genoeg om niet verder te willen. ChatGPT en Copilot zijn ook niet best, maar in elk geval beter dan dit. 

Ik ben overigens niet de enige die niet heel erg overtuigd is:

Is Transkribus a Good OCR for Handwriting?

After assessing the accuracy, performance, and price of Tanskribus, the answer is no; it’s not the best OCR for handwriting. Here’s why:

Accuracy Problems

One of the biggest reasons that Transkribus can’t be regarded as a good OCR for handwriting is that even though it uses AI to recognize handwriting, its level of accuracy isn’t reliable. We tested it many times and found that it often makes errors, especially with handwriting that is old and hard to read. In one of our tests, we found that it misinterpreted more than 30% of the text, leaving out words. If you’re working with a document that has faded or messy handwriting, then you’re likely to notice many errors with Transkribus.

Uiteraard geven we nieuwe technologieën wel degelijk het voordeel van de twijfel, dus over een paar jaar proberen we het gewoon nog een keer.

21 juli 1922

Groepsportret ter gelegenheid van het 25-jarig huwelijk van J. Koridon en M. Bronsink

Deze foto toont een zorgvuldig gecomponeerd groepsportret, genomen voor een bakstenen gevel met een raam. Uit de tekst op de achterkant valt af te leiden dat het hier gaat om het 25-jarig huwelijk van ‘Opa en Oma’, oftewel Jacobus Koridon en Maria Bronsink.

Op de voorgrond zien we Jacobus Koridon (geb. 1869, Kampen) en Maria Bronsink (geb. 1871, Zutphen), zittend afgebeeld en omringd door familieleden en naasten. Hun zilveren huwelijksfeest, gevierd op of rond 21 juli 1922, vormt het centrale thema van deze opname.

De foto ademt de ingetogen sfeer van het interbellum. Compositie, belichting en setting suggereren dat het gaat om een professionele opname op locatie, wat wordt bevestigd door het stempel van Fotohandel Fa. Brincker te Zutphen op de achterzijde.

Daar staat ook het adres Roosendaalscheweg 147 vermeld. Voor zover bekend komt dit adres uitsluitend voor in Putten, Gelderland; geen andere Nederlandse gemeenten hebben een straat met exact deze naam en dit huisnummer. Linksboven in beeld is evenwel een huisnummer 53 zichtbaar, waardoor de precieze locatie van deze foto vooralsnog onduidelijk blijft.

Meer informatie:

Huwelijk Jacobus Koridon – Maria Bronsink, Zutphen, 21 juli 1897. De huwelijksakte bevestigt dat Jacobus Koridon (geb. te Kampen) trouwde met Maria Bronsink (geb. te Zutphen) op die datum. Geïnteresseerden kunnen aan de hand van deze links verder zoeken.

Informatie over de achternaam Koridon.

Informatie over de achternaam Bronsink.

Laatste rustplaats Jacobus Koridon, overleden 2 juli 1959 (leeftijd 90).

Laatste rustplaats Maria Bronsink, overleden 29 september 1939 (leeftijd 67).

Informatie over Roosendaalseweg 147, Putten

- Portretten in overvloed, over fotograaf Johan Wilhelm Jr. Brincker (Gelders Archief). In dit artikel wordt ook vermeld dat Brincker wordt genoemd in het boek Photographers in the Netherlands van Steven Wachlin (Centraal Bureau voor Genealogie / Nederlands Fotomuseum / RKD, 2011).

- Fotograaf Johan Wilhelm Jr. Brincker (9‑12‑1876 - 21‑11‑1950) op Artera.

- Watersnood Zutphen 1926: fotokaart van Brincker Zutphen.

- In de verzameling van het Stedelijk Museum Zutphen is een foto te vinden die gemaakt is door Brincker, Zutphen.

- Brincker, (Fotografisch Atelier), Zutphen wordt ook genoemd in de archieven van het Nederlandse Beheersinstituut (NBI), 1945‑1968.

Carte de visite, H. Sanders & Co., Groningen (bis)

Portret van een onbekende man

We zien een ovaal uitgesneden busteportret van een man die ons laconiek aankijkt. Hij is gladgeschoren, heeft het haar strak naar achteren gekamd en draagt een net jasje met wit overhemd en stropdas. Bovenaan is een restant van gedrukte tekst zichtbaar (…rs & Co.), maar daaroverheen is ook een stukje tape of iets dergelijks geplakt dat de rest van de tekst afdekt. Linksboven en -onder zien we vergelijkbare stukjes tape. Onder de foto staat: Groningen, Hoogstraatje E. 46.

Op de achterkant lezen we:
Photographisch Atelier H. Sanders & Co.
Groningen, Hoogstraatje E. 46 (tusschen Heere en Gelkingestraat).
Nabestellingen en Vergrootingen van deze en andere Portretten kunnen te allen tijde geleverd worden.
(Lithografie: Trapp & Münch, Berlin.)

We zijn deze fotograaf al eens eerder tegengekomen. Zie deze pagina voor meer informatie.

Volgens de Deutsche Digitale Bibliothek was Trapp & Münch actief in de papierindustrie, met een specialisatie in karton- en glacépapieren. Ze worden genoemd in verband met de verkoop van een fabriek, wat erop wijst dat ze ook betrokken waren bij de productie van basismateriaal voor fotografische toepassingen. Hun naam komt regelmatig voor op cartes de visite uit heel Duitsland, vooral uit de periode 1860‑1890.

Een wand van postzegels

Aangekomen na een reis van 68 dagen. Het is een juweeltje.

Portret van een jong meisje (Stollberg, ca. 1935‑1942)

Foto-Atelier G. Liebschner, Stollberg

Dit studioportret toont een jong meisje in een lichte, transparante jurk, met vlechten en strikjes in het haar, en een boeket bloemen op schoot. De kledingstijl en haardracht wijzen op de jaren 1930 tot vroege jaren 1940. Ook het formaat en de sobere studio-achtergrond zijn kenmerkend voor deze periode.

Op de achterzijde staat een stempel: G. Liebschner, Foto-Atelier, Stollberg Sa. De afkorting ‘Sa.’ staat voor Sachsen. Er zijn ook meerdere foto’s en portretten bekend met de stempel of signatuur G. Liebschner, Stollberg/Erz., waarbij ‘Erz.’ (Erzgebirge) vermoedelijk is toegevoegd om verwarring met andere plaatsen met de naam Stollberg te voorkomen. Een voorbeeld is een huwelijksportret van een Wehrmacht-soldaat dat werd aangeboden via een verzamelaarsplatform (bron: PicClick.de). Dit wijst erop dat Liebschner actief was als portretfotograaf tijdens de oorlogsjaren, en vermoedelijk ook daarvoor en daarna.

J. Colson, Fotograaf aan de Burgerl. Stand

Gasten in feestelijke kleding – stadhuisfoto
We zien gasten bij of kort na een huwelijksvoltrekking. Vooral de enigszins schutterige en daardoor innemende jongen op de voorgrond trekt de aandacht.

De achterkant van de foto heeft een ansichtkaartbedrukking met daaroverheen, ondersteboven, een stempel met de tekst:

J. Colson
Fotograaf aan de Burgerl. Stand
Proeven p. stuk ƒ 1.—
Nabest.   „ „ „ 0.75
O.Z. Voorburgwal 189 - Telef. 48955
Amsterdam-C.

Joop Colson (1901‑1966) was stadhuisfotograaf in Amsterdam vanaf de jaren dertig, en bleef dat tot in de jaren vijftig. Hij specialiseerde zich in trouwreportages, vaak direct na de huwelijksvoltrekking in of bij het stadhuis. Op basis van de kledingstijl (vooral de combinatie van broek en corsage bij de jongen), de formele hoeden en mantels, de fotografische stijl (zwart‑wit, compositie, belichting) én Colsons actieve periode kunnen we deze foto dateren rond 1948‑1955.

Colson was een man van vele talenten. Wie snel een indruk wil krijgen, hoeft eigenlijk alleen maar de Wikipedia-pagina hierboven te openen. Maar zijn naam duikt ook verrassend vaak op in boeken, blogs en andere websites — soms in verhalen over hemzelf, soms in verband met mensen met wie hij samenwerkte of op een andere manier verbonden was. Hieronder een kleine selectie:

Foto’s gemaakt door Joop Colson op Beeldbank WO2

Een kindertehuis in Kasteel Groeneveld Baarn

Onthulling over: De werkelijkheid van Karel Appel?

Karel Appel (Derksen Veilingbedrijf)

Apie Prins (1884‑1958) /dr. K. Prins / Sonja Prins / Brongebouw Haarlem / HFC Haarlem

Zie ook J. Colson, bohémien en meer.

Kruidvat-camera met Rollei Superpan 200

Een tijdje terug had Kruidvat van die geinige, herbruikbare analoge cameraatjes in de schappen liggen,  zie de foto helemaal onderaan. Volgens de kleine lettertjes op de verpakking komen ze van i‑Star World. Altijd leuk om zoiets uit te proberen, en ik moet zeggen: het ding stelt bepaald niet teleur. Hier zie je de resultaten met een rolletje Rollei Superpan 200. 

Het blijft natuurlijk altijd een gok om een onbekende camera te gebruiken met film die je ook niet kent, maar dit keer ging het goed. Sommige mensen vinden ISO 200 vlees noch vis, maar ik vind het erg aardig in deze tijd van het jaar (we spreken september 2025). Eén uur standontwikkeling in Rodinal met tussentijds twee keer kiepen, eigenlijk mijn vaste recept voor elke zwart-witfilm inmiddels. 

Zoals wel vaker bij producten van ketens als Kruidvat, is de camera nu alweer nergens te vinden. Ook online kom ik er niets meer over tegen. Gelukkig hebben we de foto’s nog.

De geretoucheerde blik

Portret van een onbekende jongeman

We zien een ovaal uitgesneden portret van een jongeman met kort, krullend haar. Hij is gekleed in een net jasje, een wit overhemd en een lichte das met mogelijk een dasspeld. De pupillen van zijn ogen lijken te zijn geretoucheerd (aangezet), maar vrij onnauwkeurig. Onder de foto staat links de naam G.J. van den Berge en rechts de plaatsnaam Deventer.

Op de zwarte achterkant zien we in goud de initialen van de fotograaf en daaronder ‘Photogr. Atelier G.J. van den Berge, Deventer’, zonder straatnaam. Onderin staat de tekst: ‘De plaat blyft voor nabestelling bewaard. Vergrootingen tot levensgrootte.’ Rechts, tussen de plaatsnaam Deventer en deze tekst, is een storende beschadiging zichtbaar waarbij de zwarte lak is verdwenen.

Gilles Johannis van den Berge (7 augustus 1847 – 30 januari 1924) was met name actief in Deventer. Een van zijn bekendere werken is ‘Naatje Mulder‑Oostendorp uit Deventer in Sallandse dracht’ (1903; Collectie Gelderland).

J. Franken Pzn. in het Zonneboek 1933

Soms krijg je de indruk dat heel Nederland eigenlijk een verkapt museum is. Bijvoorbeeld als je een oud Zonneboek vindt. Het Zonneboek was een periodieke uitgave die in de eerste helft van de 20e eeuw verscheen in Nederland. Hoewel er online exemplaren van verschillende jaargangen circuleren (vooral uit de jaren 1930‑1950), is er weinig centrale documentatie.

De afbeeldingen die je hier ziet komen uit het Zonneboek 1933. Deze editie is voor een deel gewijd aan de kunstenaar Jan Franken Pzn., en in dit nummer gaat het vooral om zijn werk als xylograaf, oftewel houtsnijder. De aanduiding ‘Pzn.’ achter de naam Jan Franken staat voor ‘Pieterszoon’ en was geen officieel onderdeel van zijn naam. Het was een signatuurvorm, een artistieke aanduiding die hem onderscheidde binnen een familie van kunstenaars. Hij signeerde zijn werk vaak met ‘Jan Franken Pzn.’ of ‘Jan Franken Pzoon’ om verwarring te voorkomen met zijn neef (bron: exlibriswereld.nl).

Het Zonneboek opent met een essay 'De Houtsnijder J. Franken Pzn.' door A. van der Boom, dat wel interessante informatie bevat maar ook die typische geur heeft van rooms-katholieke lectuur uit het interbellum: 

Niet het minst belangrijke deel van hetgeen Franken maakte, ontstond ter verluchting van het boek, waarbij hij menigmaal blijk gaf van een uiterst vaardig begrip en een inventief vermogen om den loop van een verhaal door een goed gekozen en uitgewerkt beeld bij den lezer telkens even een bepaald accent te geven. Hij heeft daarbij iets in zijn manier van werken dat ons herinnert aan de oude plaatsnijders uit de late middeleeuwen en de vroege renaissance, die niet onmiddellijk aan de groote kunst, den kosmos of de „waereld‑ziel” – geliefd epitheton onzer hedendaagsche „kunstenaars-van-koninklijken-bloede” – dachten maar veeleer zich toespitsten op het maken van eerlijke, trouwhartige, b r u i k b a r e, werkstukken.

Het Zonneboek 1933 is geïllustreerd met 36 houtsneden die eigenlijk stuk voor stuk de moeite waard zijn. Wat je hier ziet, is dus een subjectieve selectie. De scans zijn niet bewerkt, dus de gelige tint in de houtsneden, die eigenlijk bedoeld zijn als zwart‑wit, is rechtstreeks afkomstig van het papier van bijna honderd jaar oud.

Zonneboek 1933, met houtsneden van J. Franken Pzn. Uitgave van Herwonnen Levenskracht, Utrecht, Instelling van het Rooms-Katholiek Werkliedenverbond.

De bijschriften bij de afbeeldingen zijn in het Zonneboek als volgt:

1. Vignet uit „Vernieuwingen” door H. Roland Holst, uitgave Brusse, Rotterdam, 1929.
2. Mei, 1924.
3. Het Stille Stadje, 1924.
4. Oude Bootwerker, 1925.
5. Sint Augustinus schrijvende..... Illustratie uit „Augustinus” door Louis Bertrand, uitgave Brusse, Rotterdam, 1930.
6. „... in een diep donker bosch.” Illustratie uit „Eindelijk Thuis” door To Hölscher, uitgave Foreholte, Voorhout, 1930.

Houtsnede op omslag gesneden voor deze uitgave door J. Franken Pzn.

Over essayist A. van der Boom, die hierboven wordt aangehaald, is nauwelijks iets terug te vinden. Zijn stijl sluit evenwel duidelijk aan bij het katholieke ideaal van de kunstenaar als vakman in dienst van het hogere, niet als genie in dienst van zichzelf. Impliciet positioneert het essay Franken als een moderne plaatsnijder: iemand die met zijn houtsneden het verhaal ondersteunt, de lezer begeleidt, en zich niet verliest in allerlei kosmische pretenties. Daarmee klinkt ook een subtiele kritiek door op modernistische kunstenaars die zich juist afzetten tegen de traditie. Dit is katholiek kunstdenken op zijn best: vroom, scherp, en doordrongen van onderhuidse polemiek.

Aanwijsplaten (622)

Meer aanwijsplaten

Have You Eaten Yet?

Station Arnhem, 20 september 2025.

De Duindorpkerk en zo verder

Een ansichtkaart met een foto van de Duindorpkerk in Scheveningen. Reliwiki zegt hierover: “Mooi op straathoek gesitueerd kerkgebouw, met kleine dakruiter. Na de bouw van de wijk Duindorp, meer naar het westen in Scheveningen, werd deze kerk hernoemd tot Immanuëlkerk (de kerk heeft dus maar kort, tot ± 1937, "Duindorpkerk" geheten; in 1937 kwam in Duindorp de nieuwe Pniëlkerk gereed).”

De locatie is nog net herkenbaar.

De frankering van de ansichtkaart bestaat uit een Nederlandse postzegel van 1½ cent in de kleur violet, uitgegeven in de jaren 1920‑1930. Dit type zegel is bekend als een Vliegende Duif-zegel, ontworpen door Chris Lebeau.

Lebeau was een van de kunstenaars aan wie werd gevraagd ontwerpen in te zenden voor de postzegelprijsvraag van 1920. De bedoeling was ontwerpen met en zonder afbeelding van koningin Wilhelmina te maken. De anarchist Lebeau weigerde echter het staatshoofd af te beelden. Hoewel Lebeaus ontwerpen voor de prijsvraag niet werden uitgevoerd, kreeg hij wel de opdracht voor vervaardiging van de cijferzegels met lage waarden. Dit werd de vliegende duif, een soort vereenvoudigde versie van zijn luchtpostzegel die in 1921 verscheen. In 1941 werd de vliegende duif opnieuw uitgegeven, ditmaal voor de hogere geldwaarden. (Bron: Museum Het Schip. Het museum voor de Amsterdamse School.)

De kaart is afgestempeld in ’s‑Gravenhage (Den Haag) op 21 juli 1930. Met promotionele tekst: ‘Bezoekt Vredes- en Volkenbondstentoonstelling ’s‑Gravenhage’, onderdeel van een publieke campagne.

De afzender is onleesbaar (mogelijk ‘Non Disselhof’). De geadresseerde is Mevrouw de Weduwe L. Distel-Schnieder, Staalstraat 1 bis, Utrecht. ‘L.’ is Helena Gezina Schnieder, weduwe van Gerhardus Jozephus Distel. Op het moment dat deze kaart is afgestempeld, 21 juli 1930, was de weduwe 61 jaar. Zij zou 84 worden.